De grote illusie
Een belangrijke werkelijkheid voor de moderne mens is natuurlijk zijn lichaam. Hij is zijn lichaam. Hij is er met andere woorden door en door mee vereenzelvigd. Tijdens de diepe droomloze slaap rust hij in de zaligheid van zijn eigen Zelf. Zodra hij weer zijn ogen opentrekt, vereenzelvigt hij zich onmiddellijk met zijn lichaam. Hij denkt bijvoorbeeld: "Ik moet naar het toilet." Op de keper beschouwd is dat niet zo. Zijn lichaam is aan ontlasting toe, niet hij. Eigenlijk is hij meer vereenzelvigd met zijn geest dan met zijn lichaam. Als iemand hem zegt dat hij er slecht uitziet, wordt hij ongerust. Als iemand zegt dat hij gek is, wordt hij boos.

Een belangrijke vuistregel
Als men wil weten hoe de verscheidene soorten Yogaoefeningen moeten worden gedaan, moet men weten wat hun doel is. De kriyaas, en dat zijn eigenlijk rekoefeningen, hebben de bedoeling de energie vrij te doen stromen. Ze worden dan ook gedaan op een ontspannen manier. Het lichaam beweegt zo langzaam mogelijk op het ritme van de zo langzaam mogelijke en volstrekt geluidloze ademhaling Tijdens het inhouden van de adem wordt het lichaam uitgerekt.

Wat is de bedoeling van Yogahoudingen?
En let op de naam Yogahoudingen of Yogaasanas of gewoon aasanas.
In II 48 van de Yoga Soetra zegt Patanjali:

Tato dvandvaanabhighaatah.

Daarna wordt men niet meer gehinderd door de tegenstellingen.

Daarna betekent hier: nadat men succes in de Yogahouding heeft bereikt. Het lichaam is er dan als het ware niet langer. Men moet er aan voelen om te weten of het er nog is. Het werkt perfect en is op geen enkele manier nog een hindernis. Men is er met andere woorden niet langer mee vereenzelvigd. Het kan dan ook ongehinderd zijn eigen ding doen. Er is niet langer dat kleine ikje om onophoudelijk stokken in de wielen te steken.

Wie naar een goede Yogales gaat, zal spoedig merken dat er een welbepaald proces wordt uitgewerkt. Je leert namelijk van je lichaam een ervaring te maken. Je leert het overlaten aan zijn eigen wijsheid. Dit is het wat er ook gebeurt in de diepe droomloze slaap. Waarom is het dat in deze staat het lichaam en de geest op een zo wonderbare manier worden verfrist? Het is omdat jij als ikje niet aanwezig bent in de droomloze slaap.

Maar onthoud het, succes is alleen mogelijk als je oefening gedurende lange tijd, ononderbroken en met blij gemoed wordt gedaan. Geef ze een vaste plaats in je dagindeling en probeer er voor te zorgen dat er geen gespletenheid is tussen wat je doet als je op je Yogamat zit en wat je doet als je er niet op zit. Wees een toegewijde van de god met de olifantenkop, Ganesha, de Heer van de cijfers, die de rat als rijdier heeft. De olifantenkop betekent dat hij denkt, spreekt en handelt op dezelfde integere manier. Hierdoor overwint hij de twijfel. De rat knaagt onophoudelijk. Ze verzinnebeeldt dan ook het intellect in de vorm van twijfel.

En laat je vooral niet ontmoedigen. Goeroedev zei vaak genoeg: "Never despair. Wanhoop nooit." Wanhoop is de enige zonde waarvoor er geen vergiffenis is. Een duivel in de hel was zijn commercie beu. Hij zocht een overnemer. Hij had al zijn wonderbare waren uitgestald. Een kandidaat overnemer kwam een kijkje nemen. Hij zag iets liggen dat wat apart lag en dat er meer versleten uitzag dan de andere dingen en dat ook duurder was. Hij vroeg: "Wat is dat?" Het antwoord luidde: "Dat is mijn belangrijkste instrument. Als al het andere faalt, de nijd, de hebzucht, de jaloersheid, de wellust enz., haal ik dat instrument tevoorschijn en het laat me zelden of nooit in de steek. Het werkt bijna altijd." En wat was het? Of beter: wat is het? Het is wanhoop.

Nog meer naar binnen
Als je nog meer naar binnen gaat, kom je bij de energie. Haar duidelijkste manifestatie is de ademhaling. Ademen is leven. Het is het eerste wat je doet als je ter wereld komt en het is ook het laatste wat je doet, je laatste adem uitblazen. Slecht ademen is slecht leven. Ademoefeningen zijn dan ook belangrijk. Via de adem kan men immers de levenskracht of de energie of de praana, zoals dat in Yoga heet, be•nvloeden. In onze uitgave Wegwijs in Yoga vind je een cursus, die je stapsgewijs de Yoga-ademhalingsoefeningen leert. Ademoefeningen, op de correcte wijze uitgevoerd, zijn het beste middel om je zenuwen sterk en ontspannen te maken, om je hart en longen in goede conditie te houden en om je geest tot rust te brengen en stress te doorbreken.

Als je oefening nog meer innerlijk wordt, kom je bij de zintuigen uit. Dit wordt pratyaahaara genoemd. De beschrijving van pratyaahaara in Boek II van de Yoga Soetra volgt op de beschrijving van praanaayaama (adem-oefeningen)

53. Dhaaranaasoe cha yogyataa manasah.

En de geest wordt geschikt voor concentratie

54. Svavishayaasamprayoge chittasvaroepaanoekaara ivendriyaanaam pratyaahaarah.

In pratyaahaara of terugtrekking vereenzelvigen de zintuigen zich niet langer met hun eigen voorwerpen (zintuiglijke voorwerpen), maar bootsen als het ware de aard van de geest na.

55. Tatah paramaa vashyatendriyaanaam.

Dan volgt de volledige gehoorzaamheid van de zinnen.

In dit stadium begint de Yogabeoefening vaak te falen, omdat het subtiel wordt. Je ziet dat in de Yogalessen: ze zitten vaak vol, behalve als er meditatie wordt gegeven. Mensen kunnen het niet opbrengen, zien het nut er niet van in of zijn er bang van. Ik maak me geen illusies over hun interesse. Maar ik maak me er ook geen zorgen over.

De Bhagavad Gietaa zegt (VII 3): Manoeshyaanaam sahasreshoe kashchidyatati siddhaye, yatataamapi siddhaanaam kashchinmaam vetti tattvatah. Onder duizenden mensen is er één die streeft naar volmaaktheid en zelfs onder hen die streven is er één die Me in wezen kent. Als de tijd rijp is, komt de interesse vanzelf. Degenen evenwel die meditatie wel een plaats willen geven in hun dagelijks leven moeten kunnen beschikken over de noodzakelijke informatie en onderrichtingen.

Het offer van Japa
De simpelste, meest doeltreffende en gemakkelijkste methode is Japa Yoga of Mantra Japa, herhaling van een mantra. Een mantra heeft een rishi (ziener) die hem gaf, een metrum dat de stembuiging bepaalt, een devataa of godheid, die de bezielende kracht ervan is, en een bieja of zaadklank, die hem een speciale kracht geeft. Hij heeft ook een kielakam of pin, die de mantra stevig doet wortel schieten in de geest. Dit is zijn betekenis. Het is de betekenis die de mantra vastpint in de geest.

Een mantra wordt herhaald met behulp van een maalaa of snoer met 108 kralen, die dient om de tijd te meten. Herhaling van de mantra geeft training aan de geest, leert hem concentratie en doet mettertijd de notie van binnen en buiten verdwijnen waardoor er zich een grote zaligheid manifesteert, doordat de sluier van de Zelfvervreemding verdwijnt. Wie geïnteresseerd is, kan terecht in mijn meditatieles op vrijdagavond om 20u, na de uitstekende Yogales van Geert, die begint om 18u30.

Shrie Krishna zegt in X 25 van de Bhagavad Gietaa: Yagnyaanaam japayagnyosmi. Onder offers ben Ik het offer van Japa.

Meditatie voor beginners
Als ik Yogales geef, laat ik de leerlingen op het einde altijd wat mediteren, maar ik noem het niet zo. Het een naam geven, bederft het meestal. De vooroordelen, de angsten en de weerstanden borrelen dan op en brengen precies het tegenovergestelde te weeg van wat men wilde teweegbrengen. Achteraf kan men eventueel zeggen dat dit nu meditatie was.

Het is altijd goed na je oefening enkele minuten volmaakt stil te zitten. Wees je tijdens dat stilzitten bewust van wat er omgaat. Er zijn de gedachten aan je gezinsleden, die het misschien niet prettig vinden dat je je afzondert, er is je lichaam dat al snel begint pijn te doen, er is misschien de adem die stokt of onrust die de kop opsteekt of wat ook. Je wordt je met andere woorden bewust van de onrust, de spanningen, de angsten en frustraties die in je leven. Het zijn de moeilijkheden op het pad, die ik hierboven beschreef en die aan de basis liggen van al die wonderbare oefeningen, die ons werden gegeven door grote wijzen uit een ver verleden en die behoren tot ons aller erfgoed.

Maak een tijdje je geest een ogenblik leeg, zo goed je kunt. Herinner je je kinderziel en voel: "Buiten God is hier niemand aanwezig." Je zult worden gesterkt en gezuiverd.

Luister tot slot naar wat Swami Chidananda zei
De hele wereld wil suiker, omdat ze alles waarin ze gaat zoet maakt. De hele wereld wil zout, omdat het alles waarin het gaat smakelijk maakt.

Laten wij zout en suiker worden en laten we voor eeuwig van onszelf iets moois en een vreugde maken. Maak hiervan je doel. Je zult dan niet tevergeefs hebben geleefd.